Türkiye’de tarım sektörünün bankalara olan toplam borcu ilk kez 1 trilyon TL’yi aştı. Tarımın bel kemiğini oluşturan çiftçiler, artan maliyetler ve yetersiz kalan destekler karşısında zorluk yaşıyor. Yenişehir Çevre Platformu Sözcüsü Erkan Erdem, “Destek kağıt üzerinde artıyor gibi görünüyor ama çiftçiye ulaşan reel katkı azalıyor” diyerek uyarıda bulundu.
BORÇ HIZ KESMİYOR
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, tarım sektörünün bankalara olan kredi borcu 1 trilyon 9 milyar TL’ye yükseldi. Sadece 2025’in ilk dört ayında bu borç 140 milyar TL daha arttı.
Tarımda icra takibine düşen borçlarda da dikkat çeken bir artış yaşandı:
İcra takibindeki tarım borcu: 6,3 milyar TL (%75 artış)
2025 başından bu yana açılan yeni icra dosyası: 1,5 milyon adet
Toplam icra dosyası sayısı: 23,6 milyon
DESTEK VAR AMA YETMİYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı, 2025 yılı için 135 milyar TL tarımsal destek bütçesi ayırdı. Bu rakam, 2024’e göre nominal olarak %47’lik bir artış anlamına geliyor. Ancak çiftçinin karşılaştığı üretim maliyetleri ve yüksek enflasyon, bu artışı gölgede bırakıyor.
Bazı destek kalemleri şu şekilde açıklandı:
Mazot desteği: 20,1 milyar TL (+%78)
➤ Destek bütçesindeki payı %17,9’dan %14,9’a düştü.
Gübre desteği: 8,2 milyar TL
➤ Fiyat artışları karşısında çiftçiye reel katkısı sınırlı kaldı.
“ÇİFTÇİ TARLADA DEĞİL, BANKA KUYRUĞUNDA”
Yenişehir Çevre Platformu Sözcüsü Erkan Erdem, tarımın krediye bağımlı hale geldiğini ve borç yükünün üreticiyi sahipsiz bıraktığını söyledi:
“1 trilyonluk borcun olduğu yerde üretimden söz edilemez. Çiftçi tarlada değil, banka kuyruğunda. Destekler, çiftçinin yaşadığı ekonomik gerçekliği karşılamıyor. Destek artıyor deniyor ama fiyatlar ikiye katlanmış durumda. Bugün çiftçi yalnızca faiz değil, ekipmanını ve tarlasını da kaybediyor. İcra tehdidi her geçen gün büyüyor.”
“İSTİHDAM DA GERİLİYOR”
Erkan Erdem ayrıca tarım sektöründe istihdamın da ciddi biçimde gerilediğine dikkat çekti: “TÜİK verilerine göre, yalnızca 2024 yılında sektörde 480 bin kişilik istihdam kaybı yaşandı. Köy boşalıyor, kırsal çözülüyor. Tarımda sadece ekonomik değil, sosyal bir çöküş de yaşanıyor.”
